Stel je voor: je organiseert een groots evenement. Je spendeert uren aan voorbereidingen treffen: de juiste locatie opsnorren, een hemelse catering voorzien, gepaste muziek uitkiezen, de gastenlijst opstellen… En bijna vergeet je het belangrijkste: de uitnodigingen! O jee, welke uitnodigingen kies je om indruk te maken en op te vallen, zonder over the top te gaan?
Heb je al eens aan foliedruk gedacht? Je weet wel: die mooie kaarten met vaak glanzende en luxueus ogende accenten op?
Nee? Zet je dan schrap, want na het lezen van deze blog denk je aan niets anders meer!
(Opgelet, dit is een informatieve blog voor zij die staan te popelen om te weten te komen hoe een ruw idee omgevormd wordt tot een afgewerkt ontwerp. Wil je weten wat er allemaal dient te gebeuren om die finale, indrukwekkende, prachtige kaart in foliedruk te realiseren? Lees dan zeker verder.)
Wat is foliedruk?
Foliedruk is een goud-, zilver-, koper-, of anderskleurige folie (bv. gewoon wit of een andere kleur) die op kaartjes kan worden aangebracht. De drukker drukt eerst je kaartje zonder folie om vervolgens de folie in een aparte drukgang op de kaartjes aan te brengen. Dat kan op twee manieren: met traditionele diepdruk, of op digitale wijze.
Traditionele foliedruk
De traditionele foliedruk of hotfoil wordt vaak met oude machines zoals de Heidelberg aangebracht. Bij deze techniek wordt folie via een cliché op het papier of substraat (het materiaal waarop gedrukt wordt) overgezet. Het cliché wordt verhit, de lijmlaag in de folie wordt geactiveerd en de aanhechting van de folie op het papier gebeurt via hitte en druk. Bij traditionele foliedruk is een manuele aanleg van het substraat vereist. De aanleg zorgt ervoor dat het ontwerp op elk papiervel op dezelfde plaats wordt gedrukt.
Beeld: Originele Heidelberg van Atelier Maurice
Wat is een cliche?
Het cliché is de plaat waarop het te drukken beeld geplaatst wordt, zodat enkel deze delen na druk worden weergegeven in folie op het papier. De clichés bestaan ofwel uit messing, ofwel uit magnesium.
Beeld: Clichés voor foliedruk
Messing cliche
Aan de hand van freesmachines wordt het beeld gegraveerd in de platen. Zijn er zeer fijne details die de freesmachine niet kan realiseren, dan worden lasers gebruikt die tot 0,1mm kunnen laseren. Messing wordt vooral gebruikt voor grote oplages, grote vlakken en fijne details, vaak gepaard met een nauwkeurig en net resultaat. De chemische samenstelling van messing kan warmte beter bewaren, waardoor er dus lang mee gedrukt kan worden. Dit soort clichés wordt het vaakst gebruikt in traditionele foliedruk.
Magnesium cliche
Geëtste clichés worden gemaakt door een magnesium plaat te belichten en daarna te ontwikkelen in een chemisch bad. Deze clichés zijn goedkoper dan messing clichés en hebben ook een minder nauwkeurig resultaat als gevolg. Bovendien is deze methode belastender voor het milieu, door het gebruik van chemicaliën en het vrijkomen van giftige dampen. Afhankelijk van jouw gewenste beeld, oplage, kwaliteit, budget… wordt dus een keuze gemaakt tussen messing en magnesium clichés.
Foliepreeg
Wil je een toffe folie én reliëf in jouw drukwerk? Dan is de foliepreeg de ideale oplossing. Voor het pregen is een cliché en een tegenpartij nodig, die dus druk zet, waardoor er reliëf wordt gecreëerd in het substraat. Een foliepreeg met reliëf naar omhoog kan in één werkgang gerealiseerd worden. Reliëf naar beneden is moeilijker, daarbij dient eerst de folie aangebracht te worden en daarna wordt pas gepreegd. Wil je enkel reliëf en geen folie, dan kan je via een gewone preeg dat resultaat bekomen.
Beeld: Foliepreeg: reliëf en folie
Digitale foliedruk
Deze techniek wordt ook wel coldfoil genoemd. Bij deze techniek wordt inline (vlak na de kleurendruk op de drukpers) een lijmlaag aangebracht, waarna de folie op het substraat geperst wordt. De folie hecht dan enkel aan de plaatsen waar er lijm werd aangebracht. Deze druktechniek heeft vaak een wat opdikkend effect.
Beeld: Verschillende soorten folies voor foliedruk
Vereisten voor een geslaagde foliedruk
- Het substraat dient een droog oppervlak te hebben. De folie moet kunnen hechten aan de inkt, dus de inkt moet eerst gehecht zijn aan de drager;
- Kies de juiste folie, niet zomaar elke folie is compatibel met elk substraat. Zo is witte folie moeilijker te printen dan bijvoorbeeld goudfolie;
- De druk moet hittebestendig zijn. Wordt er eerst met een spotvernis of lak gewerkt, alvorens de foliedruk (hotfoil) plaatsvind, dan zou deze kunnen smelten;
- Er dient altijd eerst gedrukt te worden met inkt, dan pas mag de folie aangebracht worden;
- Het substraat mag niet oneindig indrukbaar zijn. Is het een dik en vooral plastisch substraat, dan zal het resultaat niet nauwkeurig zijn;
- Het substraat moet steeds twee rechte zijden hebben, opdat de aanleg correct kan verlopen;
- Het substraat moet effen zijn, anders vangen alle hogere punten al het drukwerk op.
Soorten folies
Er zijn tal van folies, namelijk goud, zilver, roségoud, holografisch, wit, zwart, fluo… Sommige folies zijn echter moeilijk te gebruiken, bijvoorbeeld fluogele folie. Deze folie is niet volledig dekkend, waardoor er gewerkt moet worden met een uitsparing van het beeld op de gewenste plaats waar de folie moet aangebracht worden. Echter gebeurt het drukken van het beeld met inkt met een digitale printer en het plaatsen van deze folie met een traditionele machine, waardoor de aanleg van het papier bij beiden verschillend is, en het dus zeer moeilijk is om de uitsparing overeen te laten stemmen met de plaatsing van de folie. Dit kan zorgen voor een verschuiving van het beeld, wat je natuurlijk niet wilt.
Afhankelijk van het gewenste resultaat, de moeilijkheid en het budget kan dus de gepaste folie op het gepaste substraat gekozen worden. In samenspraak met Graviteit en de drukkerij kan geadviseerd worden wat mogelijk is.
Beeld: Verschuiving van het beeld door een verschillende aanleg. Hierdoor stemt de folie niet overeen met de preeg of diepte. Voorbeeld van Atelier Maurice
Aanleveren voor foliedruk
Waarop moet je letten indien je bestanden wil aanleveren voor foliedruk? Dit hangt af van de drukkerij waarmee je samenwerkt. Sommigen willen afloop en snijtekens, anderen niet. Bij sommige drukkers volstaat het om de folielaag te benoemen en in 100% zwart te plaatsen, bij anderen moet de folielaag gelinkt zijn aan de juiste staal uit een stalenbibliotheek en nog anderen willen de folielaag in een spotkleur. Sommigen willen een PDF-indeling, anderen willen een werkbestand zoals bijvoorbeeld een Adobe Illustrator-file. Long story short, de aanleverspecificaties verschillen dus per drukkerij, dus je informeert je best steeds bij jouw drukkerij, of Graviteit kan eenvoudig de juiste bestanden aanleveren.
Blablabla… Ik wil resultaten zien!
Geen zorgen, Graviteit heeft reeds ervaring met foliedruk. Kijk maar naar dit toffe eindejaarskaartje van In’t Kleur, deze mooie etiketten van D.GIN, Stokerij Eenvoud en Secundum Artem en de speciale suedekaart van Symfoon, bedrukt met witte folie.
Als afsluiter van deze blog zetten we graag ook nog eens Atelier Maurice in de kijker, een drukkerij uit Brugge waar onze grafisch vormgevers Robbe en Laurence mochten proeven van de magie van foliedrukwerk. Dit leerrijke event vormde de inspiratie voor deze blog. Bedankt voor de inspirerende uitleg en rondleiding, en om ons nog verliefder te maken op folies en speciale druktechnieken.
